«Қызылжарда» жаңа мектеп салынуда
Понедельник, 23 Октябрь 2017 10:59
«Қызылжар» шағынауданында жаңа білім ордасының іргетасы қаланды. Қазіргі таңда, 900 орындық мектептің құрылысы қарқынды жүруде.
Бұл жаңалыққа жергілікті тұрғындар қуанды. Себебі, осы уақытқа дейін 9 мыңға жуық халық тұратын шағынауданның балалары «Жайлау», «Тұрлан» шағынаудандарындағы және орталықтағы мектептерге қатынайтын еді.
Маусым айында басталған құрылысты мердігер «Тур-Ахмет және компания» ЖШС-і жүргізуде. Жаңа мектепке қалалық бюджеттен 942 млн теңге қаражат қаралған.
– Іргетасын бетондау жұмыстары жүріп жатыр. Үш қабатты мектептің төрт корпусы бар. Оқу, спорт зал, кітапхана мен асхана, шеберханасы болады. Құрылысқа отандық өнімдер пайдалануда. Бетонның өзі жергілікті зауыттан әкелінді. Қызылжарлықтарды келесі жаңа оқу жылында қуантамыз, – дейді серіктестіктің прорабы Сартай Сартбаев.
Мектеп салуға әзірге бетондаушы, дәнекерлеуші, краншылар секілді 30-дан астам жұмысшы жұмылдырылған. Қазір Абай ауданына қарасты 35 мектеп бар десек, 2018 жылдың маусымында тағы бір білім нысанымен толығады.
Абай ауданы: тұрғын үйлер қысқа дайын ба?
Понедельник, 23 Октябрь 2017 10:56
Жылыту маусымында оның сапасына көңілі толмайтын тұрғындар шағымы аз болмайды. Абай Аудан әкімдігінің жауапты мамандары жылу берушілермен бірлесіп, осы маусымда дайындықты ерте көктемде түсіндіру жұмыстарынан бастаған.
Шымкент қаласының Абай ауданында орталықтандырылған жылу жүйесіне қосылған 424 көпқабатты тұрғын үй бар.
424 көпқабатты тұрғын үйдің 248-і «Қуатжылуорталық - 3» ММК, 40-ы «ЖилкомхозШымкент» ЖШС, 10-ы «Энерго Строй Сервис» ЖШС мекемелерімен келісімшартқа отырған. Үйдің ішкі жылу жүйесі, ыстық сумен жабдықтау жүйелеріне қызмет көрсету және жөндеу жұмыстары бойынша тұрғындармен түсіндіру жұмыстары жүргізілген. Нәтижесінде 417 тұрғын үй сығымдау жұмыстарынан өткен. Сала мамандары ауданға қарасты тұғын үйлер қысқы маусымға дайын болғанымен, шешілмеген мәселелер бар дегенді алға тартты.
– Абай ауданындағы тұрғын үйлердің басым бөлігі тозығы жеткен. Үйлердің коммуналдық жүйесі ескіргендіктен қызмет көрсету мекемелерінің көмегінсіз қиын. Тұрғындар осы мәселені түсініп, баспаналарындағы коммуналдық жүйесіндегі ақауды жөндеу жұмыстарына ұқыптылық танытса дейміз. Биылдың өзінде аудан аумағында қаншама жылу құбырлары жаңартылды. Мәселен, 8 шағынауданы Мамытов көшесіндегі жылу құбырлары толығымен ауыстырылды. Енді, биылғы маусымда аудан аумағындағы үйлерде жылудан мәселе туындамайды. Қазандыққа дейін жеткен сапалы жылуды тұрғындар ары қарай қабылдай алмаса, әкімшілік жауап бермейді, – дейді Абай ауданы әкімдігінің бөлім басшысы Гүлжан Алтаева.
Әкімдік қызметкерлері сапалы жылу тұтынғысы келсе, қызмет көрсететін мекемелермен келісімшартқа отыруға тиіс дейді. Ол үшін қалалықтар кәсіби мамандарға ай сайын 300 теңге төлеуі тиіс. Бірақ, оған ниеттілер аз көрінеді. «Қуатжылуорталық - 3» мекемесі бұл мәселеде халықпен келісімшарт жасауды бастап та кеткен. Егер айтылған мөлшердегі қаржыны тұтынушылар төлеп тұрса, жылу берушілер маусым бойы техникалық қызмет кәрсетеді.
Абай ауданы әкімдігінің халықпен жұмыс істеу бөлімінің басшысы Бауыржан Қалмұратов тұрғын үйдің жертөлесіне жылу есептегіш құралдарын орнатудың маңызды тұстарын айтып берді. Күні бүгінге дейін 54 тұрғын үйге есептеуіш құралдар қойылыпты. Соның арқасында жылуға төлемақы 40 пайызға төмендеген.
Шымшаһарда қыстың қытымыр мінезі байқала бермейді. Бірақ, табиғаттың тосын мінезіне сенім жоқ. Сол себепті, қысқа дайындықта тұрғындардың өздері де жауапты болғаны дұрыс.
Құтқарушыларға 35 көлік берілді
Пятница, 20 Октябрь 2017 10:42
Өңірімізде төтенше жағдай қызметкерлеріне облыс әкімі Жансейіт Түймебаев су жаңа 35 құтқару техникасының кілтін табыстады. Оның 7-еуі жоғарғы өтімді өрт сөндіру көлігі. Бұл мақсатқа облыс бюджетінен 434 млн теңге бөлінген. Салтанатты шара құтқарушылардың төл мерекесі қарсаңында өтті.
– Азаматтық қорғаныс және төтенше жағдайларды алдын алу саласы егемендігімізді алғаннан бері қалыптасып, дамып келе жатыр. Оның дәлелі өңірімізде үлкен ұжым қалыптасты. Қауіптің ортасында жүріп көптеген жетістіктер мен тәжірибеге қол жеткіздіңіздер. Жоғарғы кәсібилік және жанқиярлық еңбектеріңізге алғыс айтамыз, – деді құттықтау сөзінде облыс басшысы.
Бүгінгі таңда, өңірде өрт сөндіру қызметінде 100-ден аса өрт сөндіру техникасы бар. Оның басым көпшілігі ескірген, тозған. Бұдан бөлек, аудан-қалалардағы өрт сөндіру бөлімдерінің ғимараттары ескі. Жөндеуді қажет ететін үш мекеменің ішінде – Шымкенттегі Түркістан көшесі бойында орналасқан №3 өрт сөндіру бөлімі бар.
Сонымен қатар, қазіргі таңда жөндеу жұмыстарының жобалық сметалық құжаттарына қаражат бөлінген. Облыс тұрғындарының қауіпсіздігін қамтамасыз етуде ерен еңбектерімен көзге түскен 41 қызметкер «Еңбек ардагері» медалімен, облыс әкімінің «Құрмет грамотасы», «Төтенше жағдайдағы ерлігі үшін» төсбелгісімен, «Төтенше жағдайлардың алдын алуда және жоюда үздік шыққаны үшін» медалімен марапатталды.
Жылу беріле бастады
Пятница, 20 Октябрь 2017 10:38
Шымкентте бүгіннен бастап жылу беру жұмыстары басталады. Қалалық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімінің мамандары берген мәлімет бойынша, жылу беру кезең-кезеңімен жүзеге аспақ.
– Алдымен, әлеуметтік нысандарға яғни, мектеп, балабақша, денсаулық сақтау мекемелеріне жылу жүйелері іске қосылады. Содан кейін көпқабатты тұрғын үйлерге беріледі. Екі апта ішінде қаладағы нысандардың барлығы толықтай жылумен қамтамасыз етіледі, – дейді қалалық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімінің өкілі Гүлназ Шатманова.
Оқырман отауы
Понедельник, 16 Октябрь 2017 03:53
«Сұрақ-жауап» айдарында барлық сала бойынша сұрақтарға сала мамандары жауап береді. Бізбен байланыста болып, мазалап жүрген сауалдарды жолдауға мүмкіндік бар.
Қалып кеткен еңбек өтілін қосуға болады
Анам бала санымен 58 жаста зейнеткерлікке шықты. Қазір жасы 63-те. 20 жылдай колхозда жұмыс істеп, құжаттарының толық болмауына байланысты еңбек өтілінің біраз жылдары енгізілмей қалған болатын. 1994 жылдан кейін жеке шаруақожалықты жүргізгені де бар. Қазір сол кезде құжаттарының түгел болмауына байланысты қалып қойған еңбек өтілдерін қайта қосуға бола ма?
Лаура Сапарбекова
Сауалға облыстық «Әлеуметтік төлемдерді ведмствоаралық есептеу орталығы» департаменті директорының орынбасары Несібелі Қаражанова жауап береді.
– «Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру туралы» ҚР 2003 жылғы 21 маусымдағы №105-V Заңының 11 бабының 1 тармағына сәйкес, әйелдер 58 жасқа толғанда жалпы еңбек өтілі 1998 жылға 20 жыл болса, жасына байланысты толық көлемде зейнетақы болған жағдайда, ол толық көлемде зейнетақы алуға құқылы.
Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін 1998 жылға дейінгі еңбек кітапшасымен расталған еңбек өтілі есептелінеді. Еңбек кітапшасындағы жазбалар уақытылы жазылмаған жағдайда, жазбалар ескі үлгідегі мөр таңбамен бекітілген болса, жазбаларда жөндеулер болса, еңбек кітапша иесінің аты-жөні жеке куәлігіндегі деректермен сәйкес келмеген жағдайда мұрағаттан еңбек өтілін дәлелдейтін мұрағаттық анықтама әкеледі. Ол сақталмаған жағдайда соттың шешімімен дәлелденуі тиіс. 1998 жылдан кейінгі еңбек өтілі 2018 жылдан базалық зейнетақы мөлшерін тағайындау әдісінің өзгеруіне байланысты қайта есептеу барысында Зейнетақы қорына аударылған 10 пайыздық жарна бойынша есептеледі.
Декреттік демалысымда «Өрлеуге» қатыса аламын ба?
Төрт баланың анасымын. Уақытша декреттік демалыста отырмын. «Өрлеу» бағдарламасымен кәсіп ашуға мүмкіндігім бар ма?
Айжан ТҮСІПБАЙ.
Сауалға облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының бөлім басшысы Назира Сайдуллаева жауап береді.
– «Өрлеу» – аз қамтылған және тұрмысы төмен отбасылардың әлеуметтік жағдайын жақсартуға арналған бағдарлама. Сондықтан, алдымен бағдарламаға қатысатын отбасының табысы есептеледі. Табыс көлемін есептеу жергілікті әкімдік жанынан құрылған арнайы комиссияның құзіретіне кіреді. Бағдарламаға қатысушының көлігі, мал, бау-бақша өнімінен түсетін табыстарының өзі назарға алынады. Комиссия осы жәйттердің барлығын сараптаудан өткізіп барып, шешім шығарады. Табыс көзі былай анықталады. Мәселен, отбасына кіретін табыс көлемі күнкөріс деңгейінің 60 пайызына жетпесе, бағдарламаға қатысуға мүмкіндігі бар. Оны былай есептеуге болады: бір отбасыда 6 адам болса, айлық табысы 30 мың теңге. Әр адамға шаққанда 5 мың теңгеден түседі. Ол күнкөріс деңгейіне жетпейді. Бүгінгі күнкөріс деңгейі 22 690 теңге болатын болса, бұл жерде 60 пайызы 13 760 теңгені құрап отыр.
Мүгедектерге қажетті құрылғы қанша уақытта беріледі?
Үш жастағы балам мүгедек. Жылдың басында ұлыма мемлекет тарапынан тегін берілетін «ходунок» алуға өтініш жаздық. Жыл аяғы таяп келеді, әлі ала алмадық. Жалпы, мұндай көмекші құрылғыларға өтініш жазған соң қанша уақытта берілуі тиіс?
Феруза АЙБЕКОВА
Сауалға облыстық еңбек, әлеуметтік қорғау және көші-қон комитетінің департаменті медициналық әлеуметтік сараптаманың әдіснама және бақылау бөлімінің бас маманы Маханбет Ербосынов жауап береді.
– Мүмкіндігі шектеулі жандарға қажетті техникалық құралдармен қамтамасыз ету мүгедектерді оңалту бағдарламасы аясында жүргізіледі. Ол үшін алдымен өтінім береді. Оған дер кезінде қол жеткізбеудің бірнеше себептері бар. Мәселен, арба түрлеріне қарай 2,4,5 жылда бір рет беріледі десек, кезек күтуіне тура келеді. Екіншіден, қажетті құрал алуға өтінішті жылдың басында немесе ортасында жазуы мүмкін. Ал құрылғыларды алуға жоспар жыл соңына қарай түзіледі және кейін оған мемлекеттен қаражат бөлінеді. Осы кезде тізімге ілікпей қалғанда келесі жылға қалуы мүмкін. Кейде қоларба тағы басқа да көмекші құралдардың мөлшері тура келмейтіндіктен күтіп қалады. Негізінде биылға ұсынылған оңалту бағдарламасының орындалуы келесі жылдың соңына дейін жүзеге асады.
Еңбек өтілімді кітапшама түсірмеді
Сауалдарға ОҚО еңбек инспекциясы жөніндегі басқармасының бөлім басшысы Ғабит Ақбердиев жауап береді.
Жекеменшік мекемеде екі жарым жыл жұмыс істедім. Алғашқы бір жылда штаттан тыс жұмыс істедім. Жуырда жұмыс орнымды ауыстырғанда алдында істеген бір жылымды еңбек кітапшасына енгізбеді. Бұл қаншалықты заңды?
Айсұлу АҚБЕРЕН
– Бұл жұмыс беруші тарапынан жасалған заңсыздық деп есептеледі. Өйткені, жұмыскер штаттық лауазымда не штаттан тыс лауазымда жұмыс атқарғанына қарамастан оның нақты жұмыс атқарған мерзімдері туралы мәліметтер жұмыс беруші тарапынан оның еңбек кітапшасына міндетті түрде енгізілуі тиіс.
Жұмысқа орналасқан жағдайда...
Құқық қорғау саласына қоғамдық көмекші қызметіне жұмысқа тұруға ұсыныс түсті. Бұл кезде айлық тағайындалатындықтан еңбек келісімшарты түзілу қажет пе? Және ол еңбек кітапшасына түсе ме?
Айбек МҰХТАРҰЛЫ
– Азаматтар меншік түріне қарамастан қандай да бір ұйымда жұмысты белгілі бір мамандық, біліктілік, кәсіп не лауазым бойынша атқаратын жағдайда, жұмысын ішкі еңбек тәртіптемесіне (нақты жұмыс уақыты мен демалыс уақытына) бағына отырып орындайтын жағдайда және жұмыскердің еңбегі үшін жалақы тағайындалғанда міндетті түрде еңбек шарты жасалынуы тиіс. Еңбек шартының екі данасы жасалынып, оның бір данасы қызметкерге табыс етіледі. Нақты жұмыс атқарған уақыты еңбек шартына енгізіледі.
Дайындаған
А. КЕРІМҚҰЛОВА
Ойын алаңшаларына тұрғындардың жанашырлығы керек
Понедельник, 16 Октябрь 2017 03:39ымкенттің сәулеті жыл сайын жаңаруда. Зәулім ғимарттар мен халыққа қажетті нысандар саны артуда. Көпқабатты тұрғын үй аулаларында балаларға қажетті ойын, спорттық алаңшалар және салауатты өмір салтын ұстануға қажетті тренажерлер орнатылуда. Қазір қаладағы әрбір тұрғын үйдің алдында балалардың футбол ойнап, доп қуып жүргендігін жиі аңғаруға болады.
Барды бүлдірмей ұстасақ...
Мәселен, күні бүгінге дейін Шымкент қаласындағы Әл-Фараби ауданында 400 аулада 700-ге жуық ойын және спорттық алаңшалар пайдалануға берілген. Оннан аса тұрғын үй ауласындағы алаңшаларды салуға кәсіпкерлер демеушілік жасаған.
Аудан әкімдігінің берген мәліметі бойынша, Шымкент қаласы тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімінің тарапынан 2012 жылы 27 аула, 2013 жылы 110 көпқабатты тұрғын үй аулаларына балалар ойын алаңшасын орнату және аулаларды абаттандыру жұмыстары жүргізілген. Аудан әкімдігі тарапынан 2014 жылы 52 аулаға (79 үй) балалар ойын алаңшалары орнатылып, абаттандырылған. Өткен жылы бұл жұмыстарға қалалық бюджеттен 232,6 млн теңге қаржы бөлініп, 16 көпқабатты тұрғын үйдің ауласы абаттандырылып, балалардың ойын алаңшалары салынған.
Биылдың өзінде қалалық бюджеттен 17 млн теңге бөлініп, 54 көп қабатты тұрғын үйлердің аулаларындағы баспалдақтар жөндеуден өткен. 77 ауланы абаттандыру және балалар ойын алаңшасын орнату үшін сметалық құжаттама әзірленіп, қалалық бюджетінен қаржы бөлдіру үшін қалалық экономика және қаржы бөліміне ұсынылған.
Осы секілді Абай, Еңбекші, Қаратау аудандарындағы көпқабатты тұрғын үйлердің абаттандыру жұмыстары жүйелі түрде жүргізгенімен, тұрғындар бұл дүниелерге қаншалықты күтіммен қарайды?
Қаланың орталығы саналатын Республика даңғылы бойындағы №10 үйдің алдындағы балалар ойнайтын сырғанақ, әткеншектер майысқан, сыры көшкен. Орындықтардың ағашы жұлынған. Күтіммен қарамағандықтан әбден тозығы жеткені көрініп тұр. Ал Айбергенов көшесі бойындағы №15 а, №7 б үйлердің алдындағы спорттық алаңшаның сым қоршауын қиып, шұрқ тесік еткен. Сосын сол тесіктерді ақ матамен қайта жамаған. Ұрпақ саулығын жақсартуды негізге алып, орнатқан мүліктерді осындай жағдайға жеткізген кімдер?
Тұрғындар кінәні әкімдікке, сапасыз құрылғылар қойған мердігер мекемелерге артты. Дегенмен, тұрғындардың өз қаласы, өзі тұратын үйлері мен балалары ойнайтын алаңшаларының жай-күйіне, тазалығына осындай көзқарас танытуы қаншалықты дұрыс? Қолда бар дүниенің қадіріне жетіп, оларға жауапкершілікпен қараса әлі де қаншама жыл игілікке жарар еді?
Зухра Сәрсенбаева «көпқабатты тұрғын үйлердің тұрғындарын ауызбіршілікте ұстап, тазалыққа үндейтін ең алдымен «домкомдар» деген» пікірін жеткізді. Оның Жангелдин көшесіндегі 22 тұрғын үйдің төрайымы болып қызмет еткеніне көп жыл болған. Қазір бұл аула Шымкентте ең үздік аулалардың қатарында.
– Осыдан бірнеше жыл бұрын еккен көшеттер саялы ағашқа айналды. Сыртқа арнайы ыдыстарға гүлдер отырғыздым. Оларды тіпті подъездің ішіне дейін қойдық. Тұрғындармен, әсіресе, балалармен көп жұмыс істеймін. Тазалыққа мән беруге, мүмкіндігінше мүліктерді бұзып-сындыруға жол бермеймін, түсіндіру жұмысын көп жүргіземін. Нәтижесі жақсы. Қазір керісінше балалар ағаштар мен гүлдерді суаруға қолғабыс жасайды. Өздері еңбектенген соң бұзуға не қиратуға қимайтын болса керек, – дейді үй төрайымы.
Мүлікті сындырғандар заңмен жазаланады
Алаңшалардағы құрылғылардың дерлігі темірден. Демек, қызмет көрсету уақыты көп жылдарға жарамды. Әрине, тұрғындар күтіммен қараса. Заңды жағынан алып қарасақ, ойын және спорттық алаңшалардағы мүліктерді сындыру, майыстырып, жарамсыз еткендер заңмен жазаланды.
Мұндай бұзақылыққа барғандар ҚР Қылмыстық кодексінің 293-бабамын жазаға тартылады. Айталық, бөтеннiң мүлкiн жоюмен немесе бүлдiрумен не барынша арсыздықпен ерекшеленетiн әдепсiз әрекеттер жасаумен ұштасқан аса қатыгездікпен бұзу – 2000 АЕК көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Дәл сол іс-әрекет, егер оны адамдар тобы, алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаса 5000 АЕК дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Бұл тұста, мемлекет балаларға арналған ойын, спорттық алаңшаларды ашу арқылы қаланың көркін келтіріп, тұрғындардың дұрыс демалуына жағдай жасауды мақсат етеді. Бұған әрбір шымкенттік өздері үлес қоса алады. Өйткені, тұрғын үй ауласының тазалығы, балалардың қауіпсіз ортада жүріп-тұрғаны әрбір ата-ана үшін маңызды екендігі анық.
Мәслихат мұғалімдердің еңбегін бағалады
Пятница, 13 Октябрь 2017 05:09
Шымкент қалалық мәслихаты ұстаздарға құрмет көрсетті.
Білім саласының дамуына үлес қосқан қызметкерлерге Шымкент қалалық мәслихатының хатшысы Нұрлан Бекназаров алғыс хат тапсырып, еңбектеріне табыс тілеп: «Қалада қоғамдық-мәдени салада өтіп жатқан іс-шаралардың баршасына мұғалімдер атсалысады. Сіздер тікелей қатысып, жұмыла кіріскен күштеріңізбен биылдың өзінде қалада үлкен ауқымдағы мерекелер өтті. Бұлардың барлығында қажырлы еңбектеріңіз бар және оны жоғары бағалаймыз. Білім саласын дамытуға келгенде барлық мүмкіндіктер қарастырылуда, биылдың өзінде 44 млрд теңге қаржы бөлінді. Алдағы уақытта әлеуметтік жағынан қолдаулар жалғасады», – деді.
Еңбегі бағаланған ұстаздардың бірі – Жанар Шираманова №90 жалпы орта мектебінің география пәнінің мұғалімі. Осы салада еңбек етіп келе жатқанына 15 жыл, шәкірттері талай белестерді бағындырып, түрлі деңгейдегі жарыстардың жеңімпазы атанған. Ұлттық бірыңғай тестте жоғары нәтиже көрсеткен. «Қарапайым мұғалімнің еңбегін бағалағаны көңіл қуантты. Мұның өзі ұстазға шабыт береді. Алғысым шексіз», – дейді ол.
Шара барысында 18 ұстазға құрмет көрсетілді. Олардың арасында Шымкент қалалық білім бөлімінің мамандары, мектеп және балабақша басшылары бар.
Балалар тағамы бақылауда ма?
Среда, 11 Октябрь 2017 06:19
Шымкентте қала мектептерінде дұрыс тамақтанудың маңыздылығын түсіндіретін денсаулық бұрыштары жасалды. Оның алғашқы үлгісі №45 мектеп-гимназиясында өткізілген «ОҚО мектеп медицинасын жетілдіру» атты баспасөз-конференцияда таныстырылды. Денсаулық сақтау және білім саласы мамандары бірлесіп жасаған бұрыштамада балалардың ішіп-жейтін тағамдарының құрамы талдап көрсетілген. Осы арқылы мамандар оқушыларды дұрыс тамақтануға дағдыландырып, денсаулығын жақсартуды қолға алмақ.
Емханаларға майтабанды анықтайтын аппарат қойылады
Мамандар тайға таңба басқандай етіп көрсеткен тізімде бутерброд, чипсы, кириешки, шоколад, түрлі сусындар бар. Бұлар мектеп жасындағы оқушылардың күнделікті талғажау ететін азығына айналғаны қашан? Мектеп асханасы не болмаса көшедегі дүкен-дүңгіршектердің саудасын қыздыратын да осы тағамдар.
– Көше тағамдары асқазанды уақытша алдағанымен уақыт өте келе денсаулыққа келтірер залалы орасан. Атауы әдемі фаст-фудтар ағзаның жетіліп, қалыптасуына кері әсерін тигізеді. Осының салдарынан бүгінде балалардың денсаулығы төмендеп барады. Әсіресе, омыртқаның қисаюы, көздің көру қабілетінің нашарлауы, майтабан аурулары жиі кездеседі. Осының алдын алу жұмыстарын біз елімізде алғашқы болып, биылдан бастап білім саласынан денсаулық сақтау жүйесіне берілген мектеп медицинасын жетілдіруден бастап отырмыз», – деді басқосу барысында облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Мұқан Егізбаев.
Айта кетерлігі, өткен жылы елімізде мектеп оқушыларын профилактикалық тексеруден өткізгенде олардың 25%-ы асқазан-ішек жолдарының кеселіне шалдыққаны анықталды. 16,2%-ын көз аурулары мен тыныс алу, қан жүйесі аурулар мазаласа, 15%-ы семіздікке ұшыраған.
Дұрыс тамақтанбау және көшеде лезде дайындалатын тағамдарға құштарлықтың соңы ұрпақтың саулығын осы жағдайға жеткізген.
– Көше тағамдары мен түрлі сусындар құрамына көп мөлшерде қант қосылады. Ол уақыт өте келе ағзада созылмалы ауруларды туындатады. Олардың зияндылығын ауызша айтқанмен балалар тыңдамайды. Арнайы стендте тізім жасап, құрамындағы зиянды заттарды мөлшерімен көрсетсек, күнделікті назар салып, көретін болса, көмегі тиетініне сенімдіміз, – дейді облыстық денаулық сақтау басқармасының бөлім басшысы Инна Глазебная.
Мектеп медицинасын жетілдіруде мамандар тек дұрыс тамақтану мәселесін көтеріп отырған жоқ. Жиында омыртқа мәселесін болдырмауда оқушыларды дұрыс отыруға үйрететін, дене шынықтыру жаттығуларын күнделікті жасауға дағдыландыруға мұғалімдердің көмегі қажет екендігі баса айтылды. Өйткені, қимыл-қозғалыстың аздығы, компьютер, ұялы телефонды шектен тыс пайдаланудан сүйек пен көз ауруларымен ауыратындар саны артқан.
Облыстың бас дәрігері жыл соңына дейін майтабанды анықтап, алдын алуға көмектесетін «Плоскостоп» аппараты аудан, қалалардағы емханалардың бәріне қойылатындығын жеткізді. Мектептегі медициналық кабинеттер өзіне қарасты емханалардағы аппаратттың көмегімен жасөспірімдерді тексеруден өткізетін болады.
Шымкент қалалық білім бөлімінің берген мәліметіне сүйенсек, мектеп асханаларында аталған зиянды тағамдарды сатуға тыйым салынған. Айталық, майға қуырылған өнімдер, кремдік заттар, газы бар сусындар, холестерині жоғары шоколадттар, тіс, ерінге залал келтіретін тәттілер мен сағыздарды сатуға болмайды.
Шымкент қаласы білім бөліміне қарасты 128 жалпы білім беретін мекеменің 109-да типтік асхана бар. 14-де буфет жұмыс істесе, аталған мектеп асханаларында 1-4, 5-11 сынып аралығындағы 114 207 оқушыға тамақ беріледі. «Міндетті білім қорынан» бөлінетін қаражат есебінен 11 058 оқушы тегін ыстық тамақпен қамтылса, мектеп асханаларын, буфеттерін жалға алушы есебінен 10 347 оқушы ыстық тамақпен қамтылды.
– Мектептің асханаларында, буфеттерінде күнделікті ыстық тамақтың апталық, күнделікті мәзірі, буфеттің тазалығы, тыйым салған заттардың сатылуын мектеп әкімшілігі қатаң бақылайды, – дейді Шымкент қалалық білім бөлімінің өкілі Айгүл Текебаева.
Шымкентте 109 типтік асхана бар
Облыстық салауатты өмір салтын қалыптастыру орталығының атқарушы директоры Фарида Байзақова: «Шараны ұйымдастырудың мақсаты айқын. Оған дәрігерлер, ұстаздар ғана емес, ата-аналар да атсалысса дейміз. Мүмкіндігінше өздері балаларына пайдалы тағамды ішіп-жеуді үйретіп, зияндыларын жиі айтып отырса, бұл шарадан нәтиже шығады», – дейді.
Шынтуайтында, мектеп оқушыларының сапалы тамақтануына ата-аналардың көмегі қажет. Жұмысбастылықтан кейде ата-ана уақыт үнемдеп гамбургер, пицца, коко-коланы үйге тапсырыспен алдыртатыны жасырын емес. Зиянды деп балаларға үнемі айтатын азықтар бүгінде отбасылық дастарханның мәзіріне айналған.
Бұған ата-аналардың көзқарасы қандай? Айман Мұхамедова екі баланың анасы. Ол үлкен ұлының асқазан-ішек жолдары ауырып, мазасыз жүретіндігін айтады. «Алғашқы баламыз болған соң талғап-таңдамай барлығын әперетінбіз. Дүкенге барсақ құр қайтпаймыз. Кириешки, чипсы, қораптағы шырындарды күнде аламыз. Оның зардабын қазір тартып жатырмыз. Кіп-кішкентай баламыз диетамен жүреді. Ұйқы безі, асқазанын емдетудеміз», дейді ол.
«Күн сайын қыздарыма ыстық тамақ ішуге 200-300 теңгеден беремін. Кешкілік сұрасам «Пепси іштім, гамбургер жедім» дейді. Олардың зиян екендігін айтып, интернеттен түрлі роликтер көрсетіп, әзер түсіндірдім. Қазір асханадан компот ішіп үйренді. Айта кетерлігі, асханаларда бала ағзасына пайдалы деген азықтарды сатпайды. Мәселен, коко-кола алған ақшаға, бір дана алма немесе банан сатып алса кәнекей? Әлі күнге дейін асханаларда жеміс-жидектер тұрғандығын байқамадым», дейді екі қыздың анасы Венера Нұрғалиқызы.
Мектеп медицинасы жуырда денсаулық сақтау саласына өтті. Бұл - бала денсаулығын жақсартуға арналған шараның алғашқысы. Енді, денсаулық бұрыштары қаладағы барлық білім ордаларына қойылады. Оның қандай нәтиже көрсететінін уақыт еншісіне қалдырамыз.