×

Предупреждение

JUser: :_load: Не удалось загрузить пользователя с ID: 26

«Абайлаңыз, балалар!»

Пятница, 11 Сентябрь 2015 05:15

«Абайлаңыз, балалар!» республикалық жедел-профилактикалық іс-шарасы аясында Шымкент қаласының тәртіп сақшылары «Бірінші сыныпқа баратындарды жаяу жүргіншілер қатарына қосу» акциясын ұйымдастырды. Шараның негізгі мақсаты – жасөспірімдердің қатысуымен орын алатын жол-көлік оқиғаларының алдын алу, оқушыларды жол жүру қауіпсіздігін сақтауға дағдыландыру, сондай-ақ, балалардың жарақат алуы мәселелеріне жүргізушілердің, ата-аналар мен мұғалімдердің назарын аудару.

abailaniz balalar 37

Қаладағы №1 А.Пушкин атындағы мектеп-гимназиясының бірінші сынып оқушыларының қатысуымен өткен акцияға тәртіп сақшылары «Ақбота» ойыншықтар театрын шақырды. Әртүрлі бояулармен безендірілген қойылым балаларды көшеде өзін қалай ұстау керектігіне және өз бетінше жол қозғалысы қатысушысы болуға үйретіп, жол қозғалысы ережелерінің маңыздылығын оқушыларға сұрақ-жауап сайыстарын ұйымдастыру, жұмбақтар қою арқылы түсіндірді. Іс-шараға 500-ге жуық бірінші сынып оқушылары қатысты.
Жалпы, сала мамандарының берген мәліметінше, ағымдағы жылдың 8 айында оңтүстік өңірінде жаяу жүргінші балалардың қатысуымен 277 жол-көлік оқиғасы орын алып, 23 бала қайтыс болған. 263 бала зардап шеккен.

Барша қиындықты бiрге еңсеремiз

Пятница, 11 Сентябрь 2015 04:56

Жәрмеңкелер жұрт қажетiне жарап тұр

jarmenke jurt kajetine 37Жуырда Елбасы Н.Назарбаев астықты өңір Ақмола облысына жұмыс сапарымен барды. Міне, сол сапарында Елбасы Ақмола, Солтүстік Қазақстан және Қостанай облыстарының әкімдерімен кеңес өткізіп, дағдарысқа қатысты келелі мәселелерді қозғады. Бұл орайда, Мемлекет басшысы әкімдерден халыққа шындықты айтуды, адамдармен тура және ашық сөйлесуді талап етті.

«Барша қиындықты бірге еңсереміз. Халқымыз қамтамасыз етілуі үшін мемлекет барлық қажетті жұмыстарды жасап жатқандығын түсіндіріңіздер», – деді Елбасы әкімдерге қаратып айтқан сөзінде. Сондай-ақ Елбасы елімізде тыныш өмір сүріп, еңбек ету үшін барлық мүмкіндік бар екенін, қазіргі кезеңде отандық тауар өндірушілердің алдында үлкен жауапкершілік тұрғандығын қадап айтты. «Негізгі тірек – ол сіздер. Осы орайда сіздерге  халықты азық-түлікпен қамтамасыз ету міндеті жүктелген. Аграрлық өнім өндіру саласында ветеринарлық, сақтау, логистикалық қызмет нашар дамыған. ДСҰ талаптары бойынша ветеринариясыз мал шаруашылығы өнімдерін ешқайда сата алмайсыз. Сондықтан, малдың амандығы үшін ветеринарияны қолға алыңыздар. Біз ең таза экологиялық өнім бізде деп айта аламыз. Батыс елдерінде қолданылатын симуляторларды бізде қолданбайтынын бүкіл әлем айтады», – деді Н.Назарбаев.
Сонымен қатар, Елбасы қазақ-стандық ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспорты үшін зор әлеует бар екендігін айтты. «Егер таяу жатқан көршілердің сұранысын қарайтын болсақ, ол 210 млрд. теңгені құрайды. 20 млрд. доллардың өнімін экспортқа шығара аламыз. 4,5 млрд. доллар – бұл ішкі ресурс, ішкі нарықта да сатуға болады. Яғни, дұрыс нарық бар. Бұған қоса, біз әзірше осынау зор әлеуеттің шағын ғана үлесін пайдаланудамыз», – деді Мемлекет басшысы.

Елбасы солтүстік өңірге жасаған сапары барысында айтып өткендей халықты қамтамасыз ету үшін облыс орталығы Шымкентте де барлық жағдай жасалуда. Әсіресе, тұрғындардың қажетті азық-түлік өнімдерін қолжетімді бағамен алуына мүмкіндік жасалып, демалыс күндері жәрмеңкелер ұйымдастырылуда. Сондай-ақ, арнайы құрылған штаб тұтынушылармен тығыз байланыста жұмыс істеуде. Бұл мәселені қала әкімі Ғ. Әбдірахымов өз бақылауына алған.
Азық-түлік өнімдерінің негізсіз көтерілгені жөнінде күні бүгінге дейін тұтынушылар тарапынан арыз-шағым түспеген. Бұл жөнінде бізге Шымкент қалалық кәсіпкерлік бөлімі сауда секторының меңгерушісі Қайрат Базарбеков мәлім етті. Еске сала кетейік, бүгінде қаладағы әрбір аудан әкімдіктерінің жанынан экономиканы қалпына келтіріп, әлеуметтік шиеленістердің алдын алатын арнайы топтар құрылған. Тұтынушылар тарапынан айтылған арыз-шағымдарды тіркеуге алу үшін сенім телефоны жұмыс істейді. Штабты құрудағы негізгі мақсат – Елбасы тапсырмасымен азық-түліктің және тұрмысқа қажетті тауарлар бағасының негізсіз өсуіне жол бермеу. Өз кезегінде, мұндай қарекет еліміздің жаңа экономикалық саясатқа көшу тұсында жағдайды қалыпты ұстауға мүмкіндік бермек. Штаб құрамында ауыл шаруашылығы, экономика, кәсіпкерлік, энергетика, ішкі саясат бөлімінің, ұлттық банк, статистика, монополияны реттеу саласының, сондай-ақ, құқық қорғау органдарының өкілдері бар.
Сала мамандарының берген мәліметінше, қазіргі таңда Шымкент қаласы аумағындағы ірі-ірі 11 базардың жанынан әлеуметтік сауда қатарлары ұйымдастырылған. Мұнда тұтынушылар жергілікті тауар өндірушілер ұсынған қажетті азық-түлік өнімдерін бастапқы төмен бағада ала алады.
– Арнайы штаб мүшелерінің тарапынан барлық әлеуметтік маңызды тауарларға баға мониторингі жүргізілуде. Күні бүгінге дейін бағаны негізсіз көтеру дерегі орын алған жоқ. Қазір біз қымбаттауы мүмкін деген сырттан әкелінетін өнімдерге талдау жүргізудеміз. Қордағы тауар жеткілікті. Сондықтан, алаңдауға негіз жоқ, – дейді Қайрат Базарбеков.
Бұдан бөлек, Шымкент қаласы әкімдігінің ұйытқы болуымен әр сенбі сайын Қажымұқан атындағы орталық стадион маңында ауыл шаруашылығы өнімдері мен азық-түлік және күнделікті тұтыну тауарларын өндірушілердің қатысуымен әмбебап жәрмеңке ұйымдастырылуда. Өткен сенбіде өткен жәрмеңкеге Отырар, Ордабасы аудандары мен Түркістан қаласындағы ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілер өз тауарларын шымкенттіктерге ұсынған болатын. Аталған аудандардың әрқайсынан 10 тонна көкөніс, 3 тонна ет, 2 тонна картоп, және 1 тоннадан кем емес жеміс-жидек пен сүт өнімдері жеткізіліп, облыс орталығының тұрғындарына жеңілдетілген бағада саудаланды. Енді алдағы 12 қыркүйек күні өтетін жәрмеңкеге Арыс қаласының және Сарыағаш, Шардара аудандарының диқандары мен шаруалары қатысады деп күтілуде.
Естеріңізге сала кетелік, егер сіз қандай да бір азық-түлік өнімінің негізсіз көтерілгеніне куә болсаңыз, қалалық штабтың 8(7252) 53-65-01 немесе 53-74-04 сенім телефоны нөмірлеріне хабарласуыңызға болады.

Astana chempiondar ligasinin 35Футболдан Еуропа чемпиондар лигасында бақ сынап жатқан «Астана» футбол клубы ел тарихында алғаш болып топтық кезең жолдамасын иемденді. Турнирдің плей-офф бәсекесі шеңберінде Никосияда Кипрдің «Апоел» командасымен кездескен елордалық команда қарымта кездесуде өзіне қолайлы нәтижеге қол жеткізе алды.

Алдымен апта уақыт бұрын «Астана-арена» стадионында өткен алғашқы кездесуде қазақстандық клуб 1:0 есебімен матчты өз пайдасына шешкен болатын. Сырт алаңда өткен қарымта кездесуде аса тартысты жағдайда өрбіген ойын нәтижесі 1:1 есебімен тең аяқталды. Осылайша, қос матчтың қорытындысы бойынша «Астана» чемпиондар лигасының топтық кезеңіне жолдама алды.
Енді басынан баяндасақ. 23 мың жанкүйер қызу қолдау көрсеткен Никосияның «ASP» стадионындағы кездесу толығымен алаң иелерінің басымдығымен өтті. Бірінші таймда бірнеше рет қауіпті шабуылдар ұйымдастырғанымен «Апоел» ойыншылары есеп ашатын мүмкіндіктерді мүлт жіберді. Ал «Астана» қарымта шабуылдарға ғана иек артып, негізінен қорғаныста көп күш жұмсады. Көпшілік күткен нәтиже ойынның екінші бөлігінде орын алды. Толассыз шабуыл ұйымдастырған алаң иелері 60-минутта есеп ашты. Айып соққысын өте сәтті орындаған Семир Штилич тамаша голдың авторы атанды. Гол салғаннан кейін «Апоелдің» қарқыны күшейіп, шабуылдауды үдете түсті. Осыдан кейін ғана ойынға өзгерістер енгізуді жөн көрген «Астананың» бас жаттықтырушысы Станимир Стойлов шабуыл шебін күшейтіп, бірқатар ойыншыларын алмастырды. Нәтижесінде, ширақ шабуылдарға иек артқан «астаналықтар» ойынның 84-минутында дегеніне жетіп, таразы басын теңестірді. Бауыржан Жолшиевтың айып алаңына қапталдан асырған добын сәтті пайдаланған Неманья Максимович Қазақстан футболы тарихындағы ең маңызды голдардың бірін соқты. Есеп – 1:1. Ойын соңына дейін өзгермеген осы нәтиже «Астананы» турнирдің топтық кезеңіне алып шықты.

Теңгеге сат, теңгемен сатып ал!

Вторник, 01 Сентябрь 2015 09:32

баға тұрақтылығы – басты назарда

Апта бұрын теңге еркін айырбас бағамына көшкені мәлім. Бұл өзгеріске қатысты мамандар пікірі мен сарапшылар болжамы әлі де көп айтылуда. Дегенмен, қарапайым халықтың басты назары сауда орындарындағы бағада. Бағаның негізсіз өсуіне жол бермеу мақсатында және алдын алу үшін мемлекет, оның ішінде жергілікті билік, нақты әрекетке кірісті. Бағалар бақылауға алынып, арнайы құрылған штаб жұмыс істеуде.

tenge sat 35

Қаржы мамандарының пікірінше,  енді теңге бағамын нарықтың өзі анықтайды. Мысалы, белгілі қаржыгер Ілияс Исаев ауытқулар болғанымен, негізі теңге бір тоқсан ішінде өзінің әуелгі құнына қайтып келуі керектігін айтады. «Теңге еркіне жіберілгенде уақытша сұранысқа сай 255 теңгеге дейін шығып кетті. Енді ол 190-200 теңгелік межеге қайта түсетін болады. Келімбетов деодолларизацияға шындап кірісеміз деп бекер айтқан жоқ. Енді халықтың өзі де түсінеді. Доллар құны түсе беретін болады. Доллар арзандап, теңге бұрынғы құнына қайтып келеді. Егер біз өнеркәсіп ошақтарының бәрін теңгемен ұйымдастырсақ, жалақыны халыққа теңгемен берсек, дүкеннен затты теңгемен алсақ, онда бізге доллардың керегі не? Ұлттық банк ел ішіндегі жылжымайтын мүлік пен көлік саудасын доллармен жасауға тыйым салды. Халық 25 жылда долларға үйреніп қалғандықтан әлі де доллармен бағалай беретін шығар мүліктерін. Бірақ, алдағы уақытта сауда теңгемен жүретін болады», – дейді қаржыгер баспасөзге берген сұхбатында.
Бағаның негізсіз көтерілуіне жол бермеу, бақылау мақсатында бірқатар базар басшыларымен кездесіп, қарапайым халықтың көкейіндегісін жеткізген Шымкент қаласының әкімі Ғ. Әбдірахымов бірнеше сауда орындарында болды. Қаладағы халық ең көп баратын «Айна», «Евразия» базарларына бас сұққан қала әкімі ондағы сатушылармен кездесіп, пікір алмасты. Базар бағасын біліп, оларға азық-түлік құнын негізсіз қымбаттатуға болмайтынын ескертті. Азық-түлік пен тұрмыстық заттардың және көрсетілетін қызмет түрлері бағасының бұрынғы қалпында сақталып отырғанына көз жеткізген қала әкімі ең алдымен, жаңа оқу жылы қарсаңында мектеп оқушылары үшін қажетті оқу құралдары мен киімдерінің бағасына айрықша назар аударды. Өз кезегінде, сатушылар мектеп оқулықтары мен оқушы формасына қатысты бағаның өзгермейтінін жеткізді. «Тиісті мамандар қала базарлары мен сауда қатарларында күн сайын бақылау жасап, бағаға қатысты мониторинг жүргізетін болады», – деді шаһар басшысы. – Яғни, бағаның негізсіз өсуіне жол берілмейді». Тұтынушылармен сөйлесіп, олардың пікірлерін тыңдаған қала басшысы әкімдік жанында арнайы штаб жұмыс істейтінін, баға тұрақсыздығына қатысты қандай да болсын фактілер анықталып жатса, хабарласуға болатынын көпшіліктің қаперіне салды.
Қазіргі таңда Шымкент қаласында арнайы штаб құрылып, баға тұрақтылығын сақтау бағытында жұмыс жасауда. Яғни, бағаны бір қалыпта ұстау үшін қала әкімдігі қызметкерлері тарапынан рейд жұмыстары жүргізілуде. Айта кетелік, бүгінде Шымкент қаласының аумағында 33 әмбебап базар мен сауда қатары жұмыс істейді. Халықтың қажеттілігін қамтамасыз ететін сауда орындары да осылар. Кішігірім сауда орындарын айтпағанда, осы әмбебап базарларда талап күшейтілген. Бағаны тұрақтандыру үшін құрылған штаб өкілдері өз жұмысын бастағалы бері бағаға байланысты арызын айтып шағымданған адам жоқ екендігін айтуда. Бұл өз кезегінде бағаның тұрақтылығын білдірсе керек. Сондай-ақ, Оңтүстік Қазақстан облысы базарлар ассоциациясының төрағасы Қайрат Балабиевтің қала базарларында жалға алған орын үшін сатушылардан 3 ай бойына ақы алынбайтыны туралы мәлімдеуі де тұтынушылар сенімін нығайта түсті.
Еске салайық, қалалық штабтан бөлек, әрбір ауданда экономиканы қалпына келтіріп, әлеуметтік шиеленістердің алдын алатын арнайы топтар құрылған. Азық-түлік өнімдерінің негізсіз көтерілгені жөнінде тұтынушылар тарапынан айтылған деректерді тіркеуге алу үшін сенім телефоны жұмыс істейді. Бағаның күрт өсуі дерегі бойынша қала тұрғындары ҚР ҰЭМ Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитеті ОҚО бойынша департаментінің 8(7252) 53-42-63 сенім телефоны арқылы хабарласуына болады. Қалалық штабтың сенім телефоны: 8(7252) 53-65-01, 53-74-04.

Қала базарларын заманауи үлгіге көшіріп, сауда мәдениетін өркениет деңгейіне жеткізу – бүгінгі күннің заман талабы. Бұл орайда, Мемлекет басшысы ұйымдастырылмаған базарларды жауып, жабық заманауи сауда орталықтарын салу қажеттігін айтқан болатын. Көше жағалай жүріп, саудаласуға қарапайым тұрғындардың да ниеті жоқ. Жауапты сала мамандары да заманауи сәулет-құрылыс талаптарына сай келмейтін жайма базарлардың уақыты өткенін, бұл мәселе қатаң бақылауда тұрғанын айтады. Осы орайда біз қаладағы бірқатар сауда орындарында болып, бүгінгі ахуалымен танысуды жөн көрген едік.

bazarlar orkenietti 34

Қазіргі таңда, Шымкент қаласы аумағында 33 әмбебап базар мен сауда қатары тұрғындарға қызмет көрсетіп келеді. Әрине, барлығы бірдей заманауи үлгідегі зәулім жабық кешенде қызмет етеді деуге келмес. Бұл қатарда, көлік қозғалысы мен адамдардың жүріп-тұруын айтпағанда, коммунал­дық желілерге де айтарлықтай кедергісін келтіретін орындар баршылық. Сол себептен де, қала басшылығы арнайы іс-шара жоспарын бекіте отырып, базар қожайындарына алдағы мерзімде заман талабына сай автотұрақтары бар, өркениетті сауда кешендерін салуды міндеттеуде.
– Бүгінде базарлар мен сауда қатарларын толықтай паспорттау жұмыстары жүргізілді. Нәтижесінде, қаладағы 19 ірі базарды жабық кешенді заманауи талапқа сәйкес қайта жабдықтау үшін қала әкімдігінің тарапынан арнайы жұмыс тобы құрылды. Яғни, іс-шара жоспарына сәйкес, қала базарлары әр кезең бойынша жаңа талаптағы жабық кешенді ғимараттарға көшірілетін болады, – дейді қалалық кәсіпкерлік бөлімі сауда секторының бас маманы Досанғали Ертаев.
Қазіргі кезде қайта құрылымдау жұмыстары бойынша 9 базар басшысымен келісім түзіліпті. Өз кезегінде, «Бекжан», «Шымкент Тұлпар» базарлары құрылыс нормаларына сәйкес қайта құрылымдау жұмыстарын аяқтады. Тиісінше, «Айна», «Көктем», «Орталық қырғы базары», «Авто Нұр», «Акбар», «Алаш», «Самал» базарларында жобалау жұмыстары жүргізілуде. «Көмеш бұлақ» базарында егжей-тегжей жоспарлау жобасына өзгерістер енгізіліп, жоба бойынша аталған базардың орнына гүлзар мен ірі сауда орталығы салынбақ. «Дархан» базары нысаналы бағытын қойма, яғни, логистикалық орталық ретінде өзгерту үшін құжаттарын дайындауда. Ендігі жерде сала мамандары «Евразия», «Алтын орда», «Муниципалды», «Южтранс», «Бенефис», «Әсел» және «Қапланбек» базарларын да сауда орталығы ретінде қайта құрылымдау үшін аталмыш базар басшыларына арнайы ұсыныс хат жолданғанын атап өтті.

Барлық саудагерлерге орын табылады

Бүгінде Шымкент қаласында жалпы саны 24644 сауда орны тіркелген. Дегенмен де, оның тек 12744-і тиісті деңгейде қызмет жасауда. Осы орайда, сала мамандары қала аумағында белгіленген жерлерден тыс сауда орындарын жою іс-шарасы жоспары аясында нақты жұмыстардың атқарылып жатқанын жеткізді. Яғни, «жайма базарға» тосқауыл қойылып, сатушылар үшін өзі қалаған сауда қатарынан орын ұсынылатын болады.
– Нәтижесінде, қайта құру жұмыстарын жүргізу арқылы тұтынушыларға сапалы да тиімді қызмет үлгісін көрсете отырып, ең алғашқы кезекте кедергісі мол көлік жолдарын да кеңейтуге мүмкіндік ала аламыз, – дейді Досанғали Байғалиұлы.
Айта кетейік, ағымдағы жылдың алғашқы жартыжылдығында ҚР ӘҚБК-нің 204-бабына сәйкес, ретсіз сауда қатарларына қатысты 1289 әкімшілік хаттамалар толтырылған. Нәтижесінде, сатушыларға жалпы сомасы 3 миллион 325 мың теңге көлемінде айыппұл салынып, жергілікті бюджетке 3 миллион теңге көлемінде айыппұл өндірілген.

Мақсат – әлеуметтiк саланы жақсарту

Шымкент қаласының әлеуметтік даму картасы – қала құрылысын дамытуды жоспарлаудың негізгі құжаты болып та­былады. Оның басты мақсаты – экология­лық жағынан қолайлы, қауіпсіз әрі әлеуметтік тұрғыдан ыңғайлы тіршілік ортасын құруға бағытталған кешенді шараларды жүргізу. Әлеуметтік даму картасы аясында тек қана базарлар емес, қаланың басқа жағындағы күрделі жұмыстардың мәселесі де шешілмек. Осы арқылы көшелер көркейіп, қаланың әлеуметтік-эконо­микалық дам­уы тұрақты өсім көрсетпек. Нақты айтқанда, мегополис шаһардың шырайы артатын болады. Әлеуметтің жағ­дайын жақсартуға арналған әлеуеті зор жобалар тиім­ділі­гін көрсетуде. Сонымен қатар, Елбасы атап көрсеткендей, «аза­маттардың әлеу­­меттік мәселелерін шешу – өте маңызды міндет». Сондықтан, бұл тұста әр жоба мұқият ойластырылып, шешіліп отыр.
Ағымдағы жылы құрылысы аяқталып, пайдалануға берілген «Шымкент Тұлпар» базарының ғимараты осындай кең ауқымды бағдарлама шеңберінде сәтті жүзеге асқан жобаның бірі саналады. Заманауи талапқа сай көлік тұрағы, тұтынушыларға ыңғайлы жабық кешенді сауда орны баршаға ортақ сапалы әрі тиімді қызметімен ерекшеленеді.
– Қала әкімдігімен жасалған екіжақты келісімнің нәтижесінде, заманауи сәнді де зәулім ғимараттың құрылысын жүргізуді қолға алған болатынбыз. Құрылыс өз мерзімінде және тиісті деңгейде атқарылды. Ең бастысы, енді мұнда сатушылар мен тұтынушылар арасында қолайлы қарым-қатынас қалыптасып, жасалған жұмыстар өз игілігін көрсетіп отыр, – дейді аталмыш базар директоры Нұрлан Қоңыратбаев.
Иә, жайма базарлар өздерінің міндеттерін атқарып болды. Енді қазір кәсіпкерлердің жаңа буыны өсіп шықты. Озық технологиямен жарақтанды­рылған сауда нысандары ең алдымен сатушы кәсіпкер­лерге қолайлы. Бір жағынан, қыс маусымында жылы жерде жұмыс істейді, екіншіден, қойма, тауар қауіпсіздігінде мәселе туындамайды, үшіншіден, тұтынушы да осындай ыңғайлы әрі әмбебап сауда нысандарын өзіне қолайлы көретіні анық. Ендеше, өркениетті заманауи сауда желі­леріне өту – уақыт талабы. Мамандардың қала тұрғындарына айтар ой-пікірі осыған саяды.

Ұлт жоспары насихатталуда

Пятница, 21 Август 2015 05:42

100 kadam 34

Шымкент қалалық төтенше жағдайлар басқармасы ғимаратында ҚР Президентінің 5 институционалды реформасын жүзеге асыруға бағытталған «100 нақты қадам» Ұлт жоспарын бұқара халық арасында түсіндіру мақсатында құрылған қалалық ақпараттық-насихаттық топ мүшелері жергілікті тұрғындармен кездесу өткізді.

Кездесуді Еңбекші ауданы әкімінің орынбасары Досалы Амангелдиев ашып, жүргізіп отырды.
Мемлекет басшысының «Ұлт жоспары – бес институционалдық реформаны жүзеге асыру бойынша 100 нақты қадам» бағдарламасының маңыздылығына тоқталған қалалық ақпараттық насихаттық топ мүшелері, М.Әуезов атындағы ОҚМУ-нің мемлекет және құқық кафедрасының доценті Ғаппар Маймақов, қалалық төтенше жағдайлар басқармасы бастығының міндетін атқарушы Ерік Сарыбаев өз ұсыныс-пікірлерін білдірді.

jihadty kate tusinu 33Ислам дінінде мұсылмандар үшін өміршең болып табылатын бірқатар маңызды ұғымдар баршылық. Соның бірі – жиһад. «Жиһад» сөзі араб тілінде «жә-хә-дә», яғни, белгілі бір мақсатқа ұмтылу, сол тұрғыда еңбектену, талпыну, күресу деген мағынаны білдіреді. Мұсылман қауымы үшін аса қасиетті осы ұғым қазіргі таңда бұрмаланып, өз мақсатын көздеген жеке топтардың мүддесіне қызмет етуде. Осы орайда біз қалыптасқан діни ахуалға жан-жақты түсініктеме беру үшін Шымкент қалалық «Абдул Хамид Қаттани» мешітінің имамы Данабек Жұмабековпен сұхбаттастық.

– Данабек Әліпбайұлы, ең алдымен, жиһад сөзінің мағыналық аясын кеңінен тарқатып өтсеңіз.
– Жиһадтың мағыналық аясы өте кең. Әу бастағы мағынасы – адамға Алла Тағаланы тану үшін жол ашу дегенді білдіреді. Жаратушыны тануға сауатсыздық, кедейшілік, ерік-ойға, санаға жасалған шектеулер кедергі келтірсе, солармен күресу үшін атқарылатын барлық іс-шара жиһад болып есептеледі. Қазіргі заманғы ғылымдарды игеріп, дамуға кедергі келтіретін надандық, кедейлік және идеялық жікшілдікпен күресу де жиһад санатына енеді. Ислам үшін жасалған барлық іс-шаралар жиһадқа жатады. Күн сайын жүйелі түрде намаз оқу, кейде аптап ыстықта ауыз бекіту жиһад аясына кіреді. Ғұмыр бойғы нәпсі мен рух арасындағы тайталасты күрестің аты да жиһад. Демек, жиһадты кең мағынада қарастыру керек.
Жиһад - ең әуелі өзіңді түзету. Ішкі дүниеңді, жүрегіңді тазарту. Болмысыңды қызғаншақтық, қанағатсыздық, сабырсыздық, жалқаулық, тәкаппарлық секілді күллі жаман қасиеттерден арылтып, олардың орнын көркем қасиеттермен толтыру.
– Жиһадтың қазіргі таңда кең тараған түрлеріне нендей амал-шарттарды жатқызамыз? Мұсылман қауымы нені қаперге алуы тиіс?  
– Мұхаммед пайғамбар (с.а.с.) бірде соғыстан шаршап, шалдығып келе жатқан сахабаларына «Біз қазір кіші жиһадтан үлкен жиһадқа бет алдық» дейді. Сахабалары үлкен жиһадтың не екенін сұрағанда, «ол – өз нәпсіңмен күрес», – деп түсіндірген. Бұл оқиғадан исламда жиһадтың үлкен және кіші деп аталатын негізгі екі түрі болатынын, майдандағы соғыстың кіші жиһадқа, ал адамның өз нәпсісімен күресінің үлкен жиһадқа саналғанын көруге болады.
Жалпы, дінтанушы мамандардың пікірімен келісер болсақ, жиһад үшке бөлінеді: ашық дұшпанға қарсы жиһад, шайтанға қарсы жиһад және нәпсіге қарсы жиһад. Сыртқы күрестен бұрын ішкі күресті қолға алудың  маңыздылығы айтпаса да түсінікті. Оның дұшпандығы белгілі бір уақытпен шектелмейді, әрдайым сенімен бірге. Міне, сондықтан пайғамбарымыз сыртқы дұшпанмен күресті «кіші жиһадқа» жатқызса, нәпсімен күресті «үлкен жиһадқа» балаған. Пайғамбарымыз басқа бір хадисінде: «Нағыз жиһад жасаушы кісі - өзінің нәпсісімен күресуші» деп, нәпсімен күрестің маңыздылығын тағы бір рет айшықтай түскен. Жиһад ұғымы адамнан адамға, қоғамнан  қоғамға, жағдайдан жағдайға қарай түрленіп отырады. Бір дәрігердің өз саласында кәсіби деңгейге қол жеткізу үшін тынбай талпынуы мен ізденуі, экономика маманының елдің әлеуметтік жағдайының түзелуі үшін жұмсаған қажыр-қайраты, мұғалімнің сауатты түрде бала оқытуы – мұның бәрі жиһадқа телінеді. Мұсылмандардың керекті қаржыны тірнектеп жинап,  өздеріне мешіт, медресе тұрғызуы, жоқ-жітіктерге көмектесіп, жетім-жесірлерге қарайласқан қалталы азаматтардың  істері де Хақ жолындағы күреске, жиһадқа жатады. Кейде нағыз сөз саптайтын ұрымтал тұста бір ғана кесімді сөз айту да, сөздің кері әсер ететін тұсында сабыр сақтап, тіліңді тістеу де жиһадқа саналады. Тіпті, кейде қажеттілігіне қарай тек қабағыңды шыту яки күлімсіреудің де жиһадқа саналуы ғажап емес. Қысқасы, істелетін әрбір істің Хақтың ризашылығына қарай реттелуі – «жиһад» делінеді.
Өкініштісі, қазіргі кезде әлем халқының ұғымында жиһадқа біржақты түсінік қалыптасып, қолына қару алғандардың барлығы жиһадқа телініп жүр. Бұл шын мәнінде, өте қате пікір. Осы қате пікірдің шырмауында араб елдеріне өзгеге қару кезеген азаматтар легі толастайтын емес. Жиһад болу үшін ол елде бірнеше шарт болуы қажет. Яғни, онда парыз етілген амал-шарттар орындалмай жатса, сонда ғана кәпір деп танылады. Бұл атау көбіне мұсылман елдерге зиянын тигізіп, өзгеге зорлық-зомбылығын көрсетіп жатқан мемлекеттерге қатысты айтылады. Мұндай жағдайда мұсылман елдер өзара пәтуаға келіп, рухани тұрғыдан азғындаған елді тура жолға салуға шақырса, жиһад етіледі.
– Демек, Ислам жиһад соғысына шақыра ма?
– Жиһад ұғымының аясы өте ауқымды. Бүгінгі таңда  теріс бағыттағы ақпарат салдарынан көптеген адамдар жиһад-ты қару алып соғысу деп біржақты түсінеді. Әрине, мұндай түсінік жиһадтың мағынасын шектейді. Исламның соғысқа рұқсат етуі мүшріктердің шабуылын тойтару, жаудан қорғану мақсатымен тікелей байланысты. Мекке кезеңінде мұсылмандар мүшріктерден қанша құқай көрсе де олармен қарулы қақтығысқа бармаған.
Жиһад мәжбүр жағдайда қарумен де болады. Барлық дипломатиялық байланыстар нәтижесіз аяқталып, келіссөздерден толықтай үміт үзілген шақта Отанды қорғау үшін қолға қару алып жиһад жасауға рұқсат.
Дегенмен де, сыңаржақ қате пікірлердің себебінен, қазіргі таңда Сирия елінде жиһад соғысы жүріп жатқаны белгілі. Әйтсе де, Сирияға жиһад соғысын жариялау еш қисынға жатпайды. Бұл елге қатысты Мұхаммед (ғ.с.с) пайғамбарымыз да «Шам елдеріне берекеңді бере көр» деп дұға еткен. Кәпір деп айдар таңып, жиһад соғысын жариялағанмен де, ол елдегі тұрғындардың басым көпшілігін мұсылмандар құрайды. Әскерилерінің қатарында да мұсылмандар жетерлік. Кәпірлермен соғысып жатқанын желеу еткендер, мұсылмандарды да аяусыз жаныштауда. Ал, шариғат бойынша мұсылманды өлтіру – харам делінеді. Сирияға жиһад соғысын жариялау үшін ең әуелі, мұсылман елдері өзара ортақ шешімге келуі тиіс. Күні бүгінге дейін ондағы ахуалға өз рұқсатын берген бір де бір мұсылман елі жоқ.     
– Олай болса, жиһадты кімдер жариялауда?
– Жиһадта кездесіп отырған мәселе – оны жекелеген лаңкестік топтар соғысқа желеу етуде. Анығында, исламда жиһадты жариялауға кез келген адам құқылы емес. Сондықтан, жекелеген топтардың жиһадқа деген желеумен бөтен елдегі саяси я басқа да себептерден туындап жатқан ішкі соғыстарына жастарды ертіп кетуі дұрыс емес.
Шындығында, жиһадты қанды соғыс не кәпірлермен күрес деп қана ұғу қателік. Жиһад ізгі ниетпен, қоғам игілігі, ел болашағы, діннің мүддесі тұрғысынан жасалған барлық жақсылықты істі қамтиды. Бүгінгі күні арандатушы түрлі ұрандарға еріп, өзге елдерге жиһадқа аттанып, жас өмірді ерте солдыру жиһадты қате түсінудің зардабы. Одан да туған ел мен жерді өркендетуге атсалысу, діни сауаттылыққа ұмтылып, мұсылмандық мінезімізді түзеп, адами қасиеттерімізді арттыру, жастардың сапалы білім, саналы тәрбие алуына жағдай жасау, жақсы істердің басы-қасынан табылу қоғам үшін нағыз керекті іс осы болмақ.
Әр азамат үшін халықтың амандығы мен жердің тыныштығын күзету, тәуелсіздігіміздің тұғырын нықтап, бейбітшілігімізді сақтау үлкен борыш болып табылады. Діннің мұраты да осыны қалайды.   
– Жастардың діни сауаттылығын арттыру бағытында қандай шаралар атқарылғаны ләзім?
– Исламда мақсат қандай ұлы, таза болса, оған апаратын жолдар да сондай таза, ұлы болуы тиіс. Террорлық әрекеттер арқылы ешбір проблема қазірге дейін шешілмеген әрі бұдан кейін де шешілмейді. Барлық лаңкестік әрекеттер – ислам үшін жасалған күрес емес, керісінше, исламға қарсы қиянат.
Кейінгі кезде Ислам мен терроризмнің бірге айтылуы – тырнақ астынан кір іздейтін ислам дұшпандары үшін таптырмайтын олжа болды. Сондықтан қандай қиын жағдайға душар болса да исламның, мұсылманшылықтың атына кір келтіретін лаңкестік әрекеттерден мұсылмандар аулақ болуы керек. Себебі, белгілі бір жағдайлар, дағдарыстар мен саяси ойындар күнде өзгереді. Ал діннің ұстаным, ереже-қағдилары мәңгілік. Өтпелі жағдайлармен діннің атына кір келтіруге болмайды.
Қазіргі таңда болып жатқан барлық жарылыс, лаңкестік әрекеттерді ислам дініне жабу кең етек алды. Алайда, солардың барлығын істеп жатқан мұсылмандар ма? Бұған «иә» деп жауап беру, әрине, қиын. Мұсылмандықты бетперде етіп, лаңкестік әрекеттерге барып жатқандар кімдер? Кей жағдайда олардың қатарында соғыстарда әке-шешесінен, туған-туыстарынан айырылған немесе басқа да рухани күйзелістерге түскен адамдар да болады.  Исламда мұсылман өлкесінде тұратын өзге дін өкілдерін өлтіру былай тұрсын, оларға мұсылман болмағанын желеу етіп, титтей де болса әділетсіздік жасау дұрыс емес.
Исламда мұсылманшылықты  қабылдамағаны үшін адам өлтіру деген ұғым жоқ. Исламға әркім өз еркімен саналы түрде кіруі тиіс. Алла Тағала Құранда бұл туралы «Дінде зорлық жоқ» деп кесіп айтады.
Қазіргі таңда Елбасы тапсырмасымен бес жылға жоспарланған Қазақстан Республикасындағы Діни экстремизм мен терроризм­ге қарсы күрес жөніндегі мемлекеттік бағ­дарлама жасалды. Бұл бағдарламаның мақсаты – діни экстремизм көрініс­тері­нің алдын алу және терроризм қаупін болдырмау арқылы адамның, қоғам­ның және мем­лекеттің қауіп­сіздігін қамтамасыз ету. Сол себептен де, Қазақстан хал­қы, соның ішінде жастар, экстремизм мен терроризм идея­ларына қарсы сананы қалыптастыруға бағытталған кешенді алдын алу жұмыстарымен қамты­луы тиіс.
– Әңгімеңізге рахмет!

«Ордабасы» – алғашқы алтылықта!

Пятница, 07 Август 2015 06:28

Футболдан Қазақстан премьер-лигасының екінші айналымында өзара бақ сынайтын командалардың есімі анықталды. Алғашқы айналымда бесінші сатыға тұрақтаған шымкенттік «Ордабасы» футбол клубы алғашқы алтылықта өнер көрсетпек.

orada 32Қазақстан футбол федерациясы бекіткен ережеге сәйкес, командалар алғашқы кезеңнен соң турнирлік кестеде екі алтылыққа бөлінетіні мәлім. Яғни, ұпайды көп жинаған алғашқы алтылық жүлделі орындарға таласатын болады. Бұл ретте, алғашқы кезеңнің қорытындысы бойынша командалардың жиған ұпайы екіге бөлінетіні мәлім. Сол себепті де, біріншіліктің көш басындағы «Қайрат», «Ақтөбе», «Астана» футбол клубтарында бірдей 22 ұпай бар. «Атырау» клубының еншісінде 19 ұпай болса, тиісінше, «Ордабасы» 18, керекулік «Ертіс» 15 ұпайға ие. Ал, «Оқжетпес», «Тобыл», «Тараз», «Шахтер», «Жетісу», «Қайсар» футбол командалары премьер-лигадағы орнын сақтап қалу үшін күреспек. Кестеге сәйкес, 14 тамызда «Ордабасы» Қажымұқан атындағы орталық стадионда алматылық «Қайрат» футбол командасын қабылдайтын болады.

Страница 31 из 37